مدرسه علمیه حضرت زینب س دهدشت
حافظان ولایت
موضوع: "گزارش مراسم اعتکاف"
اربعین حسینی
پنجشنبه 91/10/14
آفتاب: اینک قریب چهل روز از غروب غم فزای شهادت شقایق‌ها می‌گذرد؛ و اینک از صدای نحص شلاق خزان بر پیكر آلاله‌ها، اربعینی می‌گذرد و اسارت، سیلی، غربت، فریاد و بیدارگری سهم حاملان پیغام قاصدک های عترت و عظمت شد. از آن روز تا امروز چهل روز در سوگ ابرمردی نشستیم كه حیات اسلام مدیون رگ‌های پاره پاره اوست. قصه سر و نیزه، قصه لب‌های خونین و قرآن، قصه سیلی و صورت گلگون كودک غمگین و تمام حقیقت هایی كه هر سال از پرده چشمان ما می گذرد را شنیده ایم. اربعینی با دختر كوچک حسین (ع) مهر را در آغوش گرفتیم، ناله زدیم، درد دل‌ها گفتیم و شكوه‌ها روانه كردیم. اربعینی از عمق جان، فریاد یا حسین كشیدیم، بر سینه زدیم و خنده را حرام كردیم. کربلا؛ این خارستان خشک و بی‌آب، دریای انسانیت و کمال است، اقیانوس بی کرانه‌ای است که در آن گوهر همه عظمت‌ها و خوبی‌ها به رنگ مظلومیت، یافتنی است؛ اما غواص قهار می‌طلبد. و هر کدام به فراخور حالمان از کربلا، محرم، عاشورا و اربعین، برداشتی داریم و بر اساس آن قضاوتی …. در زیارت اربعین پیرامون فلسفه آن آمده است: و بذل مهجته فیک لیستنقذ عبادک عن الجهاله و حیره‌الظلاله: حسین علیه السلام خون قلبش را به آستان الهی هدیه داد تا بندگان را از ظلمت جهل و نادانی و حیرت گمراهی رهایی بخشد. و شیعه همیشه و در تمامى روزهاى سوگوارى حضرت سیدالشهداء علیه السلام و از آن جمله روز اربعین آن حضرت، در زیارت و اقامه ماتم و عزادارى كوتاهى نكرده و از اینجاست كه امام حسن عسكرى علیهالسلام زیارت اربعین را از علایم ایمان شمرده است. آرى، تنها زیارت اربعین سیدالشهداء علیه السلام است كه مؤمن خالص را از دیگران تمیز مىدهد، و دوستان اهل بیت علیهم السلام را از غیر آنان جدا مى كند. و مؤمن واقعى كسى است كه نگذارد آثار نهضت حسین علیه السلام فراموش شود و در قدردانى و شركت در هدف آن حضرت كوتاهى نورزد. پیروان و دوستان امام حسین علیه السلام امیدوارند تا از این طریق مشمول این حدیث نبوى شوند كه جابر بن عبدالله انصارى - از صحابه رسول خداصلى الله علیه و آله و سلم و نخستین زائر قبر حضرت اباعبدالله در اولین اربعین سیدالشهداء روایت كرده است: «كسى كه قومى را دوست دارد با آنها محشور مى شود و كسى كه عمل قومى را دوست دارد با ایشان شریک مىباشد». دل‌هایمان بی‌تاب سالار شهیدان، و چشمانمان بر مظلومانه ترین شهادت تاریخ همواره درخشان و بارانی باد.
اعمال ماه محرم
پنجشنبه 91/08/25
DefSemiHidden="true” DefQFormat="false” DefPriority="99″
LatentStyleCount="267″>
Nasim; color: #943634; mso-themecolor: accent2; mso-themeshade: 191; mso-bidi-language: FA;” lang="FA">شب اول: براي اين شب چند نماز است اول: صد ركعت –در هر ركعت حمد وتوحيد بخواند. دوم: دو ركعت: در هر ركعت حمد و يازده توحيد و روايت است از رسول خدا كه هر كه در اين شب اين دو ركعت نماز را به جا آورد و صبحش را كه اول سال است روزه بدارد مثل: كسي است كه تمام سال را مداومت به خير كرده و در آن سال محفوظ باشد و اگربميرد به بهشت برود.
روز اول: بدان كه اول محرم اول سال است و در آن دو عمل وارد است : اول-روزه است. دوم: از حضرت رضا«ع» منقول است كه حضرت رسول خدا«ص» روز اول محرم دو ركعت نماز كرد وچون فارغ مي شد دستها را بلند مي كرد و اين دعا را سه دفعه مي خواند« اللهم أنتَ إلا له القديم و….» رجوع به مفاتيح الجنان اعمال ماه محرم شيخ طوسي فرموده: كه مستحب است روزة دهه اول محرم و لكن روز عاشورا را امساك نمايند از طعام و شراب تا بعد از عصر آن وقت مقداري تربت تناول نمايند.
روز سوم: روزي است كه حضرت يوسف از زندان بيرون رانده شد وهركه در اين روز روزه بگيرد خداي متعال براي او كارهاي مشكل را برطرف كند.
شب دهم: شب عاشورا در اين شب اعمال زيادي وارد شده از جمله: هر چه مي تواند بر پيامبر«ص» و آلش صلوات بفرستد و بر دشمنان ايشان لعن بفرستد. إحياء در اين شب روايت كرده كه مثل آن است كه عبادت كرده باشد و به عبادت جميع ملائكه و عبادت در آن مقابل هفتاد سال است.روز دهم: روز شهادت آقا ابا عبدالله «ع» روز مصيبت و حزن ائمه اطهار و شيعيان ايشان است و شايسته است كه شيعيان در اين روز مشغول كاري از مارهاي دنيا گردند و از براي خانه خود چيزي ذخيره نكنند و مشغول گريه و نوحه و مصيبت باشند و تعزيت حضرت امام حسين«ع» را اقامه نمايند و به ماتم اشتغال نمايند به نحوي كه در ماتم عزيزترين اولاد و اقارب خود اشتغال نمايند و زيارت كنند آن حضرت را به زيارت عاشورا وبعد از اين لعن و نفرين بر قاتلان آن حضرت.خواندن هزار
مرتبه توحيد در اين روز فضيلت دارد سايشته است شيعيان در اين روز امساك كنند از خوردن و آشاميدن بي آنكه قصد روزه كند و در آخر روز بعد از عصر افطار كنند به غذايي كه اهل مصيبت مي خوردند مثل ماست و شير و امثال آنها نه مثل غذاهاي لذيذه و آنكه جامه هاي پاكيزه بپوشند و بندها را بگشايند و آستين ها را بالا كنند و به هيئت صاحبان مصيبت و علامه مجلسي«ره» فرموده بهتر است روز نهم و دهم را روزه ندارند زيرا كه بني اميه در اين روز براي بركت و شماتت بر قتل آن حضرت روزه مي داشتند احاديث زيادي از اهل بيت در مزمت روزه اين دو روز خصوصاً روز عاشورا وارد شده است.در اين روز هزار بار بر قاتلان آن حضرت لعن كند(«اللهم العن قتله الحسين«ع»)
اعمال ماه صفر
بدان كه اين ماه معروف است به نحوست است و براي دفع نحوست هيچ چيز بهتر از تصدق وادعيه واستعاذات وارده نيست و اگر كسي بخواهد محفوظ بماند از بلاهاي نازله در اين ماه در هر روز ده مرتبه بخواند يا شديدالقوي يا شديدالمحال و… در اعمال ماه صفر رجوع به مفاتيح شود. روز سوم اين ماه مستحب است در اين روز دو ركعت نماز است كه در ركعت اول: حمد وسوره فتح و در ركعت دوم: حمد و توحيد بعد از سلام صد مرتبه صلوات و صد مرتبه «اللهم العن آل ابي سفيان » صد مرتبه استغفار- پس حاجت خود را بخواهد. روز بيستم اين ماه: روز اربعين است و مستحب است زيارت اربعين خواندن وانگشتر در دست راست كردن- پيشاني بر سجده گذاشتن- بسم الله را بلند گفتن است. روز بيست و هشتم: روز وفات خاتم الانبياء است. روز آخر اين ماه شهادت امام رضا«ع» واقع شده است با انگور مسموم.
با تشکر
فلسفه برپایی مجالس امام حسین ع
پنجشنبه 91/08/25
DefSemiHidden="true” DefQFormat="false” DefPriority="99″
LatentStyleCount="267″>
le="mso-margin-top-alt: auto; mso-margin-bottom-alt: auto; text-align: justify; line-height: normal; direction: rtl; unicode-bidi: embed;” dir="RTL">یکی از دلائل قیام امام حسین(علیه السلام) و قبول شهادت با آن همه مصیبت عظمٰی، هدایت و ارشاد بشریت از جهالت، ضلالت، گمراهی، گناه و معصیت بود که در زیارت آن حضرت(علیه السلام) به این نکته مهم و اساسی اشاره می‌کنیم و می‌گوییم: {وَبَذَلَ مُهْجَتَهُ فيك حَتَّى اسْتَنْقَذَ عِبادَكَ مِنَ الْجَهالَةِ، وَحَيرَةِ الضَّلالَةِ}
«و امام حسین(علیه السلام) جان خویش را در راه تو فدا نمود تا بندگانت را از نادانی و سرگردانی و گمراهی نجات دهد». (مفاتیح الجنان زیارت اربعین) بنابراین یکی از مهمترین اهداف برپایی مجالس ابا عبدالله الحسین(علیه السلام) به طور قطع کسب معرفت شرکت کنندگان است و برگزار کنندگان چنین مجالس نورانی و با برکت، باید در این خصوص برنامه‌ریزی نمایند، چرا که مسئولیت سنگینی بر عهده آنها نهاده شده و توفیق بزرگی را نصیب خود نموده‌اند. پس سزاوار است از این توفیق الهی بهترین استفاده را نموده و شرکت کنندگان در این مجالس و عزاداران امام حسین(علیه السلام) را به سر سفره، معرفت و کسب فیض بیشتر بنشانند، این امر به طور قطع و یقین با تشکیل مجالس سخنرانی میسّر خواهد شد.
اهمیت سخنرانی
از نظر اسلام سخنرانی، موعظه، خطبه‌خوانی اهمیت فراوانی دارد و سیره چهارده معصوم(علیهم السلام) بر این امر استوار بوده و هر کجا که موقعیت را مناسب دیده‌اند به ایراد سخنرانی و موعظه ونصیحت خلق الله برآمده‌اند، سخنرانی‌های مهم و خطبه‌های دلنشین پیامبر خدا(صلی الله علیه و آله)، امیرالمومنین علی(علیه السلام)، حضرت فاطمه زهراء(علیها السلام) و دیگر امامان معصوم(علیهم السلام) گوای این مطلب است. حتی امام حسین(علیه السلام) نیز از ابتدای قیام و برپایی نهضت خویش تا آخرین لحظات در هر منزل و سرزمین و هر موقعیت مناسب به ایراد خطبه و سخنرانی می‌پرداختند تا جمعیت بیشتری را هدایت نموده و اتمام حجتی بر دشمنان خویش داشته باشند. سخنرانی آن قدر اهمیت دارد که شارع مقدس اسلام دو رکعت از نماز ظهر جمعه را به خاطر آن حذف نموده است. و لذا نماز ظهر جمعه برای کسانی که در نماز جمعه شرکت می‌کنند به خاطر دو خطبه کوتاه که قبل از آن ایراد می‌شود از چهار رکعت به دو رکعت تقلیل یافته است. حضرت علی(علیه السلام) در این خصوص می‌فرمایند: «لا کلام و الامام خطب ولاالتفات الا کما يحل في الصلاة و انما جعلت الجمعه رکعتين من أجل الخطبتين جعلتا مکان الرکعتين الا خيرتين فهي صلاة حتي ننزل الامام»
وقتی امام جمعه خطبه می‌خواند، نباید صحبت کرد و روی برگرداندن به چپ و راست و پشت سر جایز نیست مگر به همان اندازه که در نماز جایز است، چرا که نماز جمعه به خاطر همان دو سخنرانی دو رکعت شده و آن خطبه بجای دو رکعت آخر نماز حساب می‌شود، پس این خطبه‌ها به منزله نماز است تا امام جمعه از منبر فرود آید (من لایحضره الفقیه، ج 2، ص 86، حدیث 1230)
سخنرانی و سینه‌زنی
بنابراین با توجه به اهمیت سخنرانی و کم نمودن دو رکعت نماز به خاطر آن سزاوار است قسمتی از برنامه‌های مجالس در تمامی مساجد و حسینه‌ها وهیئات مذهبی به سخنرانی و کسب معرفت اختصاص یابد و در کنار آن به عزاداری، و سینه‌زنی، و مرثیه‌خوانی پرداخته شود. تا از فلسفه نهضت امام حسین(علیه السلام) و علل قیام آن بزرگوار و شناخت شخصیت و جایگاه امام معصوم(علیه السلام) در جهان و با عبرت از حادثه خونبار عاشورا از تکرار چنین حادثه دلخراش جلوگیری نمایند و به هنگام ظهور آخرین بازمانده خاندان رسالت حضرت مهدی(عجل الله تعالی الشریف) موعود بهتر و بیشتر ادای وظیفه نمایند ان شاء الله
نتیجه دوری از مجالس علماء
حضرت زین العابدین امام سجاد(علیه السلام) در مناجات‌های سحرهای مبارک رمضان دوری از مجالس علمای ربانی را باعث خواری و ذلت انسان می‌داند و خطاب به خداوند متعال می‌فرماید: «سيدي لعلک عن بابک طردتني و عن خدمتک نحيتني… اولعلک فقدتني من مجالس العلماء فخذلتني…» (مفاتیح الجنان، اعمال سحرهای ماه مبارک رمضان ابوحمزه ثمالی) ای سید و مولای من گویا مرا از درگاه لطف و رحمت خود رانده‌ای و از خدمت خود دورم ساخته‌ای… و یا شاید مرا در مجالس علماء نیافتی پس در نتیجه به خواری و خذلانم انداختی؟
با تشکر
عید غدیر و عترت پیامبر (ص)
چهارشنبه 91/08/10
عيد غدير و عترت پيامبر (ص)
تبريك گويى ولايت در غدير كه به فرمان حضرت رسالت بود و آن بيعت ياد شده و شادمانى رسول اكرم (ص ) كه فرمود: الحمد لله الذى فضلنا على جميع العالمين ، و نزول آيه قرآن كه به صراحت ، اين روز را روز اكمال دين و اتمام نعمت و خشنودى پروردگار به واقعه آن روز دانسته است ، رمز عيد بودن غدير است . اين نكته را حتى طارق بن شهاب مسيحى كه در مجلس عمر بن خطاب حضور داشت فهميده بود، كه گفت : اگر اين آيه در ميان ما نازل شده بود، روز نزول آيه را عيد مى گرفتيم و هيچ يك از حاضران حرف او را رد نكردند و عمر نيز سخنى گفت كه به نوعى پذيرش حرف او بود. و اين پس از نزول آيه تبليغ بود كه متضمن نوعى تهديد بود كه پيامبر، به خاطر پرهيز و بيم از پيامدهاى ابلاغ آن پيام آشكار از طرف امت ، تاخير در رساندن پيام الهى نكند.
همه اين ويژگيها براى اين روز بزرگ ، موقعيتى والا و ارزشمند پديد آورد، آن چنان كه رسول خدا (ص ) و ائمه هدى و مومنانى كه پيرو آنان بودند، از موقعيت اين روز شادمان بودند. مقصود ما از ((عيد گرفتن )) اين روز نيز همين است . خود حضرت رسول نيز به اين نكته اشاره و تصريح فرموده است ، از جمله در روايتى كه مى فرمايد:روز غدير خم ، برترين اعياد امت من است . روزى است كه خداى متعال مرا فرمان داد تا برادرم على بن ابى طالب را به عنوان پرچمى هدايتگر براى امتم تعيين كنم كه پس از من به وسيله او راهنمايى شوند، و آن ، روزى است كه خداوند در آن روز، دين را كامل ساخت و نعمت را بر امتم به كمال و تمام رساند و اسلام را به عنوان دين ، برايشان پسنديد.
كلام ديگر پيامبر كه فرموده بود: ((به من تهنيت بگوييد، به من تهنيت بگوييد نيز نشان دهنده همين عيد بودن روز غدير در كلام حضرت رسالت است .خود اميرالمؤ منين (ع ) در ادامه خط پيامبر، اين روز را عيد گرفت و در سالى كه روز جمعه با روز غدير مصادف شده بود، در ضمن خطبه عيد فرمود: خداوند متعال براى شما مؤ منان ، امروز دو عيد بزرگ و شكوهمند را مقارن قرار داده است كه كمال هر كدام به ديگرى است ، تا نيكى و احسان خويش را درباره شما كامل سازد و شما را به راه رشد برساند و شمارا دنباله روكسانى قرار دهد كه با نور هدايتش روشنايى گرفته اند و شما را به راه نيكوى خويش ببرد و به نحو كامل از شما پذيرايى كند. پس جمعه را محل گردهمايى شما قرار داده و به آن فراخوانده است ، تا گذشته را پاك سازد و آلودگيهاى جمعه تا جمعه را بشويد، نيز براى يادآورى مؤ منان و بيان خشيت تقوا پيشه گان مقرر ساخته است و پاداشى چند برابر پاداشهاى مطيعان درروزهاى ديگر قرارداده و كمال اين عيد، فرمانبردارى از امر الهى و پرهيز ازنهى او و گردن نهادن به طاعت اوست . پس توحيد خدا، جز با اعتراف به نبوت پيامبر (ص ) پذيرفته نيست و دين ، جز با قبول ولايت به امر الهى قبول نمى شود و اسباب طاعت خدا جز با چنگ زدن به دستگيره هاى خدا و اهل ولايت ، سامان نمى پذيرد.
خداوند در روز غدير، بر پيامبرش چيزى نازل كرد كه بيانگر اراده اش درباره خالصان و برگزيدگان است و او را فرمان داد كه پيام را ابلاغ كند و از بيماردلان و منافقان هراس نداشته باشد و حفاظت او را عهده دار شد… تا آن جا كه فرمود:) رحمت خدا بر شما باد! پس از پايان اين تجمع ، به خانه ها برگرديد و به خانواده خود، وسعت و گشايش دهيد و به برادران خود نيكى كنيد و خداوند را بر نعمتى كه ارزانيتان كرده سپاس گوييد، با هم باشيد، تا خداوند هم متحدتان سازد، به يكديگر نيكى كنيد، تا خداوند هم الفت شما را پايدار كند، ازنعمت الهى به يكديگر هديه دهيد، آن گونه كه خداوند بر شما منت نهاد، و پاداش آن را در اين روز، چندين برابر عيدهاى گذشته و آينده قرار داده است . نيكى دراين روز، ثروت را مى افزايد و عمر را طولانى مى كند. ابراز عاطفه و محبت به هم در اين روز، موجب رحمت و لطف خدا مى شود. تا مى توانيد، در اين روز از وجودتان خرج خانواده و برادرانتان كنيد و در برخوردها و ملاقاتها ابراز شادمانى و سرور كنيد…) ائمه اهل بيت ، اين روز راشناخته و شناسانده و آن را عيد ناميدند و همه مسلمانان را به عيد گرفتن آن دستور دادند و فضيلت آن روز و ثواب نيكوكارى در آن را بيان كردند.
فرات بن احنف مى گويد: به امام صادق (ع ) عرض كردم : جانم فدايت !آيا مسلمانان عيدى برتر از عيد فطر و قربان و جمعه و روز عرفه دارند؟ فرمود: آرى !با فضيلت ترين ، بزرگترين و شريفترين روز عيد نزد خداوند، روزى است كه خدا دين را در آن كامل ساخت و بر پيامبرش محمد (ص ) اين آيه را نازل فرمود: ((اليوم اكملت لكم دينكم و اتممت عليكم نعمتى و رضيت لكم الاسلام دينا)). گفتم : آن كدام روز بود؟فرمود: هرگاه يكى از پيامبران بنى اسرائيل مى خواست جانشين خود را تعيين كند و انجام مى داد، آن روز را عيد قرار مى دادند. آن روز، روزى است كه پيامبر اكرم (ص )، على (ع ) را به عنوان هادى امت نصب كرد و اين آيه نازل شد و دين كامل گشت و نعمت خدا بر مؤ منان ، تمام شد. گفتم : آن روز، كدام روز از سال است ؟ فرمود: روزها جلو وعقب مى افتد، گاهى شنبه است ، گاهى يك شنبه ، گاهى دوشنبه ، تا… آخر هفته . گفتم : در آن روز، چه كارى سزاوار است كه انجام دهيم ؟فرمود: آن روز، روز عبادت و نماز و شكر و حمد خداوند و شادمانى است ، به خاطر منتى كه خدا بر شما نهاد و ولايت ما را قرار داد. دوست دارم كه آن روز را روزه بگيريد.
حسن بن راشد از امام صادق روايت مى كند كه به آن حضرت عرض كردم : جانم فدايت ! آيا مسلمانان راجز عيد فطر و قربان ، عيدى است ؟فرمود: آرى اى حسن ! بزرگتر و شريف تر از آن دو. پرسيدم : چه روزى است ؟فرمود: روزى كه اميرالمؤ منين (ع ) به عنوان نشانه راهنما براى مردم منصوب شد. گفتم : فداى شما!در آن روز چه كارى سزاوار است كه انجام دهيم ؟فرمود: روزه مى گيرى و بر پيامبر و دودمانش درود مى فرستى و از آنان كه در حقشان ستم كردند، به درگاه خدا تبرى مى جويى. همانا پيامبران الهى به اوصياء خويش دستور مى دادند روزى را كه جانشين تعيين شده ، ((عيد)) بگيرند. پرسيدم : پاداش كسى كه آن روز راروزه بگيرد چيست ؟فرمود: برابر با روزه شصت ماه است.
نيز عبدالرحمان بن سالم از پدرش روايت كرده كه : از حضرت صادق (ع ) پرسيدم : آيا مسلمانان غير از جمعه ، قربان ، فطر، عيدى دارند؟فرمود: آرى ، عيدى محترم تر. گفتم : چه روز؟ فرمود: روزى كه حضرت رسول (ص )، اميرالمؤ منين را به امامت منصوب كرد و فرمود: ((من كنت مولاه فهذا على مولاه )). عرض كردم : آن روز، چه روزى است ؟فرمود: به روزش چه كار دارى ؟ سال درگردش است ، ولى آن روز، هيجدهم ذى حجه است . پرسيدم : در آن روز چه كارى شايسته است انجام شود؟ فرمود: در آن روز، با روزه و عبادت و ياد كردن محمد و آل محمد، خداوند را ياد مى كنيد. همانا پيامبر اكرم (ص ) به اميرالمؤ منين توصيه فرمود كه مردم اين روز را عيد بگيرند. پيامبران همه چنين مى كردند و به جانشينان خود وصيت مى كردند كه روز تعيين جانشين را عيد بگيرند.
امام صادق (ع ) نيز روزه غدير خم را برابر با صد حج و عمره مقبول نزد خداوند مى دانست و آن را ((عيد بزرگ خدا)) مى شمرد.
در ((خصال )) صدوق از مفضل بن عمر روايت آمده كه : به حضرت صادق (ع ) عرض كردم : مسلمانان چند عيد دارند؟ فرمود: چهار عيد. گفتم : عيد فطر و قربان و جمعه را ميدانم . فرمود: برتر از آنها روز هيجدهم ذى حجه است ، روزى كه پيامبر خدا (ص )، حضرت امير (ع ) را بلند كرد و او راحجت بر مردم قرار داد. پرسيدم : دراين روز، چه بايد بكنيم ؟ فرمود: با آن كه هر لحظه بايد خدا را شكر كرد، ولى دراين روز، بشكرانه نعمت الهى بايد روزه گرفت . انبياى ديگر نيز اينگونه به اوصياى خود سفارش مى كردند كه روز معرفى وصى را روزه بدارند و عيد بگيرند.در حديث ديگرى امام صادق (ع ) آن روز را روزى عظيم و مورد احترام معرفى كرده است كه خداوند حرمت آن رابر مؤ منان گرامى داشته و دينشان را كامل ساخته و نعمت را بر آنان تمام نموده است و در اين روز، با آنان عهد و ميثاق خويش را تجديد كرده است . امام ، غدير خم را روز عيد و شادمانى و سرور و روز روزه شكرانه دانسته كه روزه اش معادل شصت ماه از ماههاى حرام است .
در حديثى ديگر است كه ، حضرت صادق (ع ) در حضور جمعى از هواداران و شيعيانش فرمود: آيا روزى را كه خداوند، با آن روز، اسلام را استوار ساخت و فروغ دين را آشكار كرد و آن را براى ما و دوستان و شيعيانمان عيد قرار داد، مى شناسيد؟گفتند: خدا و رسول و فرزند پيامبر داناتر است ، آيا روز فطر است ؟ فرمود: نه . گفتند: روز قربان است ؟فرمود: نه ، هرچند اين دو روز، بسيار مهم و بزرگند، اما روز ((فروغ دين )) از اينها برتر است ، يعنى روز هيجدهم ذى حجه … تا آخر حديث فياض بن محمد بن عمر طوسى در سال 259 (در حالى كه خودش 90 سال داشت ) گفته است كه حضرت رضا (ع ) را در روز غدير ملاقات كردم ، در حالى كه در محضر او جمعى از ياران خاص وى بودند و امام ، آنان را براى افطار نگاه داشته بود و به خانه هاى آنان نيز طعام و خلعت و هدايا، حتى كفش و انگشتر فرستاده بود و وضع آنان و اطرافيان خود را دگرگون ساخته بود و پيوسته فضيلت و سابقه اين روز بزرگ را ياد مى فرمود.
محمد بن علاء همدانى و يحيى بن جريح بغدادى مى گويند: ما به قصد ديدار احمد بن اسحاق قمى (از اصحاب امام عسكرى (ع )) در شهر قم به درخانه اش رفته ، در زديم . دختركى آمد. از او درباره احمد بن اسحاق پرسيديم ، گفت : او مشغول عيد خويش است ، امروز عيد است . گفتيم : سبحان الله ! عيد شيعيان چهار تاست : عيدقربان ، فطر، غدير و جمعه .
امام عصر«عج» و شب قدر
پنجشنبه 91/05/19
امام عصر و شب قدر
آن شب قدر است که در آن گروه‌هاي به حج رونده، طاعات يا معاصي، با زندگاني يا ممات نوشته مي‌شود و خداوند در آن شب و روز، آنچه را مي‌خواهد واقع مي‌کند، سپس آنها را به صاحب زمين القا مي‌نمايد.
ابن حارث به آن حضرت(ع) عرض کرد: صاحب زمين کيست؟
از شب قدر به عنوان محکم‌ترين دليل بر وجود حجت خدا بعد از حجت ديگر و استمرار امامت تا روز قيامت ياد شده است، از اين رو، امامان(ع)، شيعيان را به احتجاج و استدلال به آن در برابر اهل سنت راهنمايي کرده‌اند. از حضرت امام باقر(ع) روايت شده است:
اي شيعيان، به وسيلة سورة «إنا انزلناه» احتجاج کنيد تا پيروز شويد. به خدا سوگند، که آن (سوره) حجّت خدا بر آفريدگان، بعد از رسول خدا(ص) بوده، مهتر و سرور دينتان، و غايت علم ماست. اي جماعت شيعيان، به وسيلة «حم و الکتاب المبين إنّا أنزلناه في ليلة مبارکة إنّا کنّا منذرين» احتجاج کنيد که مقصود از آن، به ويژه صاحبان امر ـ ائمه(ع) ـ بعد از رسول خدايند.1
امام صادق(ع) نيز در روايتي بلند از رسول خدا(ص)، به نقل از خداوند تبارک و تعالي مي‌فرمايند:
«انا انزلناه» را بخوان، در حقيقت آن نسبت تو و نسبت اهل بيتت تا روز قيامت است. 2
استدلال به شب قدر، منوط به اثبات دو امر است: اولاً، اينکه شب قدر بعد از وفات رسول خدا(ص) تا روز قيامت باقي است و اين مطلب مورد اجماع فريقين ـ شيعه و سني ـ است و از همين رو مي‌بينيم که بندگان خدا براي درک آن شب در هرسال مي‌کوشند. دلايل اين امر عبارتند از:
1. وجود صيغة مضارع که بر نزول و فرو فرستادن مستمر و مکرّر، در هر ماه رمضان دلالت مي‌کند.
2. کلام خداي متعال که:شب قدر از هزار ماه ارجمندتر است.و نفرموده که آن از هزار ماه «بهتر بود» بلکه مي‌فرمايد: «بهتر است».
3. کلام خداي متعال که:در آن شب فرشتگان، با روح، به فرمان پروردگارشان، براي هر کاري [که مقدّر شده است] فرود آيند.
نزول قرآن را با صيغة ماضي بيان نفرموده که فقط بر يک بار نزول دلالت کند، بلکه از فرود آمدن ملائکه با صيغة مضارع تعبير کرده که دلالت بر نزول مستمرّ آن دارد.
4. وجود رواياتي که بر بقا و استمرار شب قدر دلالت دارند. از جمله روايت ابوذر که مي‌گويد: به پيامبر خدا(ص) عرضه داشتم: اي رسول خدا، آيا شب قدر مخصوص زمان پيامبران است که [کتب آسماني] در آن شب نازل مي‌شوند و پس از آنکه ايشان از دنيا رفتند، برداشته مي‌شود؟آن حضرت(ص) فرمودند: خير، بلکه آن تا روز قيامت وجود دارد».3
امام صادق(ع) مي‌فرمايند: «چنانچه شب قدر برداشته شود، قرآن برداشته مي‌شود».4
ثانياً، مي‌دانيم که ملائکه امر خداوند را به همراه خود فرود مي‌آورند، حال سؤال اين است که ملائکه بر چه کسي فرود مي‌آيند؟
آيا فرود مي‌آيند، اما نه بر فرد؟ يا آنکه بر پادشاهان و سلاطين، يا بر ساير مردم؟
بنابراين ملائکه بر قلب انسان ـ نه فقط بر زمين ـ فرود مي‌آيند. در اينجا همچنين سؤال مي‌کنيم: آن کدام قلب است که اوامر خداوند را که به وسيلة ملائکه و روح فرود آمده پذيرا مي‌شود؟
پاسخ: ملائکه و روح، امر الهي را بر قلب ولي‌الله و حجت او در زمين فرود مي‌آورند، زيرا تنها آن قلب شايستگي و توانايي نزول اوامر الهي را داراست. اين ولايت در عصر رسول خدا(ص) در آن حضرت متجلّي بود و همة مسلمانان متّفق‌اند که آن حضرت(ص) محور ليلة القدر در زمان حيات خود بودند. حال که اين مطلب پذيرفته شد، به دومين نتيجه مي‌رسيم که:
استمرار شب قدر در هر سال، و استمرار نزول همة امور به وسيلة ملائکه، بعد از رحلت رسول خدا(ص)، وجود جانشين و خليفة آن حضرت(ص) را، به منظور ايفاي همان نقش در شب قدر، اثبات مي‌نمايد. از همين‌رو از اميرمؤمنان حضرت علي(ع) روايت شده که به ابن عباس فرمودند:
به حقيقت، شب قدر در هر سال وجود ارد، در آن شب امر همة سال نازل مي‌شود، و آن امر، بعد از رسول خدا(ص) صاحباني دارد.
ابن عباس عرض کرد: آنان کيستند؟ امام(ع) فرمودند: من و يازده [فرزند] از صلب‌ام.5
و حضرت امام باقر(ع) مي‌فرمايند:
هر کس به شب قدر، بر خلاف نظر و رأي ما ايمان داشته باشد، صادق نيست جز آنکه بگويد آن (شب قدر) از آن ما (اهل بيت(ع)) است، و هر کس چنين نگويد به حقيقت تکذيب کننده است. خداي عزّ و جلّ بزرگتر از آن است که امر را به همراه روح و ملائکه بر کافر فاسق نازل نمايد، پس اگر بگويد که، او آن را بر خليفه‌اي [غير از ما] نازل مي‌کند، اين سخن باطل است و اگر بگويند که آن را بر هيچ کس نازل نمي‌کند، ممکن نيست که چيزي نازل شده اما بر هيچ چيز فرود نيايد. و اگر بگويند ـ که خواهند گفت ـ
[اساساً] نازل شدني واقع نشده، در گمراهي عميق و آشکاري فرو رفته‌اند.6
امير مؤمنان(ع) در بياني بلند، پس از ذکر حجج الهي، در پاسخ به سؤال کننده‌اي که پرسيد:
اين حجّت‌ها کيستند؟، فرمودند:
آنان عبارتند از: رسول خدا(ص) و جانشينان برگزيدة آن حضرت(ص)؛ با کساني که خداوند ايشان را همراه و قرين خود و رسولش ساخت و بندگان را به طاعتشان فرا خواند، چنانکه از آنان بر خويش پيمان گرفت. ايشان صاحبان امر و کساني هستند که خداوند دربارة‌شان فرمود: « أطيعوالله و أطيعوا الرسول و اُولي‌الأمر منکم؛7 [اي کساني که ايمان آورده‌ايد] خدا را اطاعت کنيد و پيامبر و اولياي امر خود را نيز اطاعت کنيد».
و فرمود: «و لو ردّوه إلي الرسول و إلي اُولي‌الأمر منهم لعلمه الّذين يستنبطونه منهم8؛ [و چون خبري حاکي از ايمني يا وحشت به آنان برسد] و اگر آن را به پيامبر و اولياي امر خود ارجاع کنند، قطعاً از ميان آنان کساني‌اند که [مي‌توانند درست و نادرست] آن را دريابند».
شخص سؤال کننده عرض کرد: آن امر چيست؟ امام(ع) فرمودند: همان که ملائکه در شبي که همة امور(خداوند) حکيم، از قبيل: روزي، طول عمر، اعمال، زندگاني، مرگ، علم غيب آسمان‌ها و زمين، و معجزاتي که جز براي خداوند، برگزيدگان و فرستادگان او در بين آفريدگانش امکان‌پذير نيست، فرو مي‌فرستند. آنان روي خدايند؛ که فرمود: « فأينما تولّوا فثمّ وجه الله؛9 پس به هر سو رو کنيد آنجا روي خداست. (از جملة) [آنان بقيت‌الله]، يعني حضرت مهدي(ع) است که هنگام پايان [روزگار] اين [دنيا] مي‌آيد و زمين را از قسط و عدل لبريز مي‌نمايد، همان طور که از ظلم و ستم مملو شده باشد. و از نشانه‌هاي او غيبت و کتمان در وقت فراگير شدن طغيان و فرا رسيدن انتقام است.
و اگر مورد خطاب اين امر در کلام خداوند، منحصراً پيامبر(ص) و نه غير ايشان بود، مي‌بايست به وسيلة فعل ماضي دالّ بر عمل غير دائمي بيان مي‌شد، نه به صورت مستقبل، يعني مي‌فرمود: «نزلت الملائکة؛ ملائکه نازل شدند». و «فرق کلّ امرٍ حکيمٍ؛ هر کاري، [به نحو] استوار فيصله يافت» و نمي‌فرمود:
« لا تنزّل الملائکة؛ ملائکه نازل مي‌شوند» و «يفرق کلّ امرٍ حکيمٍ؛ هر کاري [به نحو] استوار فيصله مي‌يابد».10
از وجود ارتباط ميان امامت و شب قدر، اين نتايج به دست مي‌آيد:
1. وجود حجت خدا در هر عصر؛ علامه مجلسي(ره) در اين باره مي‌گويد: «محتواي سوره‌هاي دخان و قدر بر اين امر دلالت دارد که حُکم نازل شده از نزد خداوند سبحان، در شب قدر، حکم يقيني، حتمي و واقعي است، و ناگزير از وجود فردي آگاه و عالم نسبت به آن حکم هستيم، زيرا در غير اين صورت، فايده‌اي بر فرو فرستادن آن حکم، مترتّب نيست. عالم به آن حکم، شخصي غير از امام معصوم(ع) تأييد شده از جانب خداوند سبحان نيست. بنابراين، وجود امام واجب‌الاطاعه، عالم به همة امور دين در هر زماني، تا هنگامي که تکليف شرعي باقي است، لازم و ضروري است».11
2. شمول ولايت ائمه(ع) بر همة مخلوقات؛ زيرا ايشان جايگاه نزول اوامر الهي مربوط به زندگاني بشر توسط ملائکه‌اند. به بيان ديگر، اوامر خداوند بر صاحبان امر ـ بعد از رسول خدا(ص) نازل مي‌شود.12
از حضرت امام باقر(ع) در بارة اين کلام خداي تعالي که: «فيها يفرق کلّ أمرٍ حکيمٍ» روايت شده است که:
هر آينه، در شب قدر تفسير امور هر سال بر وليّ خدا نازل مي‌شود؛ بخشي از آن امور مربوط به امور شخصي وي، و بخش ديگر مربوط به امور مردم است.13
همچنين حضرت امام صادق(ع) مي‌فرمايند: آن شب قدر است که در آن گروه‌هاي به حج رونده، طاعات يا معاصي، با زندگاني يا ممات نوشته مي‌شود و خداوند در آن شب و روز، آنچه را مي‌خواهد واقع مي‌کند، سپس آنها را به صاحب زمين القا مي‌نمايد.ابن حارث به آن حضرت(ع) عرض کرد: صاحب زمين کيست؟
امام(ع) فرمودند: صاحب شما».14
3. علم امامان(ع) از جانب خدا افاضه مي‌شود؛ ابابصير نقل مي‌کند، که از امام صادق(ع) شنيدم که فرمودند: «اگر بر [علم] ما افزوده نشود، به افول مي‌رويم».عرض کردم: فدايتان شوم، آيا از آنچه نزد رسول خدا(ص) نيست هم بر علم شما افزوده مي‌شود؟
امام(ع) فرمودند: «اگر چنين باشد، [ابتدا] پيامبر(ص) آورده و از آن آگاه مي‌شود، سپس حضرت علي(ع)، و سپس يکي پس از ديگري، تا آنکه به صاحب اين امر برسد».15
سليمان ديلمي مي‌گويد، به حضرت صادق(ع) عرض کردم: بارها از شما شنيده‌ام که فرموديد: «اگر بر [علم] ما افزوده نشود به افول مي‌رويم». امام(ع) فرمودند: «احکام حلال و حرام را خداوند در کامل‌ترين صورت آن بر پيامبر خود(ص) نازل فرمود و امام بر حلال و حرام، چيزي نمي‌افزايد».
عرض کردم: پس منظور از آن زيادي چيست؟ فرمودند: «در چيزهاي ديگر، غير از حلال و حرام».
عرض کردم: آيا چيزي بر شما افزوده مي‌شود که از رسول خدا(ص) پوشيده بوده و از آن حضرت آگاه نبوده است؟ فرمودند: «خير، علم فقط از نزد خداي متعال خارج مي‌شود، پس فرشته‌اي آن را به سوي رسول‌خدا(ص) برده، مي‌گويد: اي محمّد، پروردگارت تو را به چنين و چنان فرمان مي‌دهد، آنگاه آن حضرت(ص) مي‌فرمايند: آن را به سوي علي ببر، و آن را به علي(ع) مي‌رساند. آنگاه حضرت علي(ع) مي‌فرمايند: آن را به سوي حسن ببر. و همچنان به سوي [امامان(ع)] يکي بعد از ديگري مي‌رود تا به ما مي‌رسد. محال است که يکي از ائمه(ع) چيزي را بداند که رسول خدا(ص) و امامان قبل از او آن را ندانند».16
4. ولايت امامان(ع) در شب قدر مقدّر مي‌شود؛ اميرمؤمنان(ع) دراين‌باره به نقل از رسول خدا(ص) مي‌فرمايند:
«اي علي، آيا معناي ليلةالقدر را مي‌داني؟ گفتم: خير، اي رسول‌خدا، فرمودند: به حقيقت خداوند، در آن همة آنچه تا روز قيامت واقع خواهد شد را تقدير مي‌نمايد، و از جمله آنچه مقدّر مي‌شود، ولايت تو و ولايت امامان(ع) از فرزندانت تا روز قيامت است».17
همچنين امام صادق(ع) فرمودند: «آن شبي است که آسمان‌ها و زمين و ولايت اميرالمؤمنين در آن مقدّر شد»18.
5. همان‌طور که بيشتر مردم از قدر و منزلت شب قدر ناآگاهاند، و از شناخت آن باز داشته شده‌اند؛ همين طور آنان از شناخت و معرفت يافتن نسبت به اهل بيت(ع) نيز باز داشته شده‌اند، و جز خداوند متعال کسي آنان را به حقيقت معرفتشان نشناخته است. مردم تنها بخشي ناچيز از ظاهر ايشان را مي‌شناسند.
روايت حضرت امام باقر(ع) نيز به همين مطلب اشاره مي‌کند که فرمودند:
در حقيقت فاطمه(س)، همان ليلةالقدر است. هر کس فاطمه را به حقيقت معرفتش بشناسد، به تحقيق شب قدر را درک کرده است. همانا آن حضرت(س) فاطمه ناميده شد، زيرا خلايق از معرفتش باز داشته شده‌اند. نبوت هيچ پيامبري کامل نشد، تا آنکه به فضيلت و محبّت آن حضرت اقرار نمود. او صديقة بزرگ است و اعصار نخستين بر مدار معرفت و شناخت او چرخيده است.19
******************************************************************
پي‌نوشت‌ها:
1. تفسير نورالثقلين، ج 5، ص 635.
2. همان.
3. همان، ص 620.
4. همان، ص 621.
5. همان، ص 619.
6. همان، ص 638.
7. سورة نساء (4)، آية 59.
8. سورة نساء (4)، آية 83.
9. سورة بقره (2)، آية 115.
10. تفسير نورالثقلين، ج 4، ص 626.
11. مرآة العقول، ج 3، ص 79.
12. جهت آگاهي دربارة «ولا＼ الامر = صاحبان امر» به موضوع «ولايت» مراجعه کنيد.
13. تفسير نورالثقلين، ج4، ص 622.
14. همان، ص 625.
15. اهل البيت، ص 231.
16. همان.
17. همان، ص 629.
18. همان، ص 617.
19. علوي، فاطمة‌الزهراء(س) ليلةالقدر، ص 7.
