مدرسه علمیه حضرت زینب س دهدشت
حافظان ولایت
حافظان ولایت
شنبه 91/10/16
علل و عوامل خطر کم کاری تیروئید
غده ی تیروئید شما یک غده ی کوچک و پروانه ای شکل است که در انتهای ناحیه ی جلوی گردن شما(درست زیر بر آمدگی حنجره: Adam"s apple) واقع شده است.
هورمون های مترشحه از غده ی تیروئید تاثیر گسترده ای بر سلامت شما داشته و بر تمام جنبه های متابولیسم بدن تان تاثیر می گذارد.
به موازات این که غده تیروئید تان بتواند مقادیر متناسب از هورمون های تیروئیدی را آزاد کند عملکرد سیستم بدن تان روال طبیعی و مطلوب می یابد ولی برخی مواقع تیروئید، هورمون های کافی را تولید نمی کند که سبب اختلال در تعادل واکنش های شیمیایی بدن تان می گردد که این حالت تحت عنوان کم کاری تیروئید شناخته می شود.
هورمون های اصلی مترشحه از تیروئید:
غده تیروئید شما دو نوع هورمون اصلی یعنی تیروکسین(T4) و تری یدو تیرونین(T3 ) را تولید می نماید. این هورمون ها در تنظیم مصرف چربی و کربوهیدرات در بدن اثر دارند و به کنترل درجه حرارت بدن نیز کمک می نمایند. علاوه بر این، همچنین این هورمون ها در کنترل میزان ضربان های قلب دخیل هستند و به تنظیم ساخت و ساز پروتئین در بدن نیز کمک می نمایند.
غده تیروئید همچنین کلسی تونین را که در تنظیم کلسیم خون اثر دارد، ترشح می نماید. میزان آزادسازی تیروکسین و تری یدو تیرونین تحت کنترل غده هیپوفیز و هیپوتالاموس است (ناحیه ای در انتهای مغز که به مشابه یک ترموستات و تنظیم کننده برای کل سیستم بدن می باشد). رسیدن سیگنال های هیپوتالاموس به غده هیپوفیز منجر به ترشح هورمونی تحت عنوان هورمون محرک تیروئید (TSH) می گردد و سپس TSH از غده هیپوفیز آزاد می شود و مقدار TSHآزاد شده به میزان تیروکسین و تری یدو تیرونین موجود در خون شما بستگی دارد. در نهایت غده تیروئید بر اساس مقادیر TSH دریافتی، تولید هورمون هایش را تنظیم می نماید.
اگر چه پروسه مذکور اغلب به خوبی کار می کند ولی برخی اوقات تیروئید در تولید مقادیر کافی از هورمون ها ناتوان است.
کم کاری تیروئید ممکن است ناشی از عارضه های مختلفی به شرح زیر باشد:
* بیماری اتوایمیون (تیروئید هاشیموتو):
این عارضه رایج ترین علت بیماری کم کاری تیروئید است. اختلالات اتوایمیون وقتی ظهور می کند که سیستم ایمنی شما آنتی بادی هایی را بر علیه بافت های بدن تان ترشح نماید. برخی مواقع این پروسه شامل غده تیروئید نیز می گردد. دانشمندان هنوز مطمئن نیستند که چرا بدن آنتی بادی هایی را بر علیه خودش ترشح می کند و علت دقیق بیماری های اتوایمیون ناشناخته است. برخی چنین تصور می کنند که ممکن است یک ویروس یا باکتری محرک ایجاد چنین عکس العملی گردد و برخی دیگر معتقدند که ممکن است تاریخچه ژنتیکی در این امر سهیم باشد. به احتمال زیاد بیش از یک عامل در ظهور بیماری های اتوایمیون نقش دارند و چنان چه بیماری کم کاری تیروئید اتوایمیون ایجاد گردد آنتی بادی ها، توانایی تیروئید برای تولید مکفی هورمون ها را مختل می سازند.
* درمان پُر کاری تیروئید:
افرادی که بیش از حد هورمون های تیروئیدی را تولید می نمایند(هایپرتیروئید) اغلب به منظور کاهش و نرمال نمودن عملکرد تیروئید شان، تحت درمان با یُد رادیواکتیو یا داروهای ضد تیروئید قرار می گیرند. برخی مواقع درمان پُرکاری تیروئید می تواند منجر به ایجاد کم کاری تیروئید پایدار گردد.
* پرتو درمانی:
استفاده از پرتو درمانی برای معالجه سرطان های سر و گردن می تواند بر غده تیروئید شما اثر بگذارد و ممکن است منجر به کم کاری تیروئید گردد.
* عمل جراحی تیروئید:
برداشتن تمام و یا قسمت بزرگی از غده تیروئید می تواند تولید هورمون های تیروئیدی را کاهش داده و یا متوقف نماید، در این صورت در طول زندگی تان به مصرف هورمون های تیروئیدی نیاز خواهید داشت.
* دارو درمانی:
برخی از درمان های دارویی می توانند در توسعه کم کاری تیروئید سهیم باشند. یکی از این داروها، لیتیوم است که برای درمان برخی اختلالات خاص روانی مصرف می شود. اگر دارویی مصرف می کنید در مورد اثر آن بر غده تیروئید تان از پزشک تان سئوال نمایید.
در موارد نادرتری کم کاری تیروئید می تواند از یکی از علل زیر ناشی شود:
* بیماری مادرزادی:
به طور تقریبی یک کودک در هر 3000 کودک متولد شده با نقص در غده تیروئید و یا بدون داشتن غده تیروئید متولد می شود. در اغلب موارد، غده تیروئید به دلایل ناشناخته ای به میزان طبیعی، رشد و نمو نمی یابد ولی برخی کودکان به یک نوع ارثی از این اختلال مبتلا هستند. کودکان مبتلا به کم کاری تیروئید ارثی اغلب در هنگام تولد طبیعی به نظر می رسند و به همین علت است که امروزه نیازمند غربالگری تیروئید بر نوزادان تازه متولد شده هستیم.
* اختلال غده هیپوفیز:
یک علت نادر مرتبط با کم کاری تیروئید نارسایی غده هیپوفیز برای تولید مقادیر کافی TSH است (که معمولا از یک تومور خوش خیم در غده هیپوفیز ناشی می شود).
* بارداری:
در برخی زنان در طی دوران بارداری و یا پس از بارداری شان (کم کاری تیروئید پس از زایمان)، کم کاری تیروئید توسعه می یابد و اغلب بدین دلیل است که بدن آن ها، آنتی بادی هایی را بر علیه غده تیروئید شان، ترشح می کنند. بی توجهی به درمان کم کاری تیروئید در دوران بارداری، خطر سقط جنین، زایمان زودرس و پره اکلامپسی را افزایش می دهد. پره اکلامپسی حالتی است که منجر به یک افزایش چشم گیر در فشار خون زنان در طی 3 ماهه آخر بارداری می گردد. این حالت همچنین می تواند تاثیرات جدی ای را بر روند رشد و تکامل جنین داشته باشد.
* کمبود ید:
یُد یکی از عناصر معدنی جزئی است و عمدتا در غذاهای دریایی و گیاهان دریایی و گیاهانی که در خاک ید دار و نمک های غنی شده با یُد یافت می شود. یُد برای تولید هورمون های تیروئیدی ضروری می باشد. در برخی مناطق دنیا از جمله در کشور ما کمبود یُد رایج است. خوشبختانه امروزه یُد اضافه شده به نمک های سر سفره و غنی کردن غذاها و نمک ها با آن، این مشکل را در کشورهای بسیاری برطرف کرده است.
عوامل خطر:
اگر چه کم کاری تیروئید در هر شخصی می تواند ظهور کند ولی اساسا در زنان بالای 50 سال بیشتر ملاحظه می شود و خطر این بیماری با کهولت سن بیشتر می گردد. همچنین اگر هر یک از موارد زیر در مورد شما مصداق داشته باشد در خطر بیشتری برای ابتلا به کم کاری تیروئید قرار دارید:
* ابتلاء یکی از بستگان نزدیک (مانند والدین، پدربزرگ و یا مادربزرگ) به یک بیماری اتوایمیون
* استفاده از پرتو درمانی برای نواحی گردن و نواحی فوقانی قفسه سینه
* انجام عمل جراحی( تیروئیدکتومی)
اضافه وزن به تنهایی مشکلات زیادی را برای فرد به وجود میآورد که میتوان به عنوان نمونه به چربی خون، دیابت و… اشاره کرد ولی در رابطه با مراجع مورد نظر به بررسیهای بیشتری نیاز است. اینطور که به نظر میرسد علاوه بر چاقی و چربی خون با مشکل دیگری هم مواجه هستید و آن «کمکاری» غده تیروئید است.
برای تشخیص قطعی این بیماری باید آزمایش خون بدهید. ولی با علائم ذکر شده احتمال کمکاری تیروئید دور از انتظار نیست.
نشانهها سخن میگویند
بیشتر بیماریهای ایجاد شده در بدن علائمی را به همراه دارند که همین نشانهها زمینهساز تشخیص اولیه بیماری هستند. اختلال کمکاری غده تیروئید هم با نشانههایی همراه است که از آن جمله میتوان به کاهش ضربان قلب، تعرق بیش از حد، اختلال در خواب، ریزش مو و به هم خوردن عادت ماهانه در خانمها اشاره کرد.
با پیشرفت بیماری اثرات نامطلوبی روی بخشهای مختلف بدن ایجاد میشود. از این اثرات میتوان به کاهش سوخت و ساز بدن (کاهش متابولیسم)، افزایش وزن، تغییرات فشار خون و… اشاره کرد. این نشانهها از دیگر علائم کمکاری غده تیروئید است. کره چشم برخی از مبتلایان به اختلال کمکاری دچار بیرونزدگی (اگزوفتالمی)، التهاب، تورم و درد شدید میشود.
هدف اصلی، وزن
افرادی که به بیماری کمکاری تیروئید مبتلا هستند باید وزنشان را کنترل کرده و به افزایش وزنشان حساس باشند. علاوه بر اینکه باید زیر نظر پزشک دارو دریافت کنند و برای داشتن رژیم غذایی مناسب تحت نظر یک مشاور تغذیه هم قرار بگیرند. مصرف زیاد نان وجایگزین کردن آن با برنج کار درستی نیست چرا که چنین رژیمی غیراصولی بوده و نمیتواند وزن را کاهش دهد. مسالهای که این خانم با آن مواجه است اضافه وزن نیست بلکه چاقی مفرط است.
در نتیجه باید تغییرات عمدهای روی برنامه غذایی او ایجاد شود. برای اینکه دو تا چهار کیلوگرم در ماه وزن کم کنید باید از برنامه غذایی فعلیتان 500 تا 800 کیلو کالری کم کنید. در واقع شما به 1200 کیلو کالری در روز نیاز دارید؛ ضمن اینکه باید از خوردن برخی غذاها و تنقلات اجتناب کنید؛ چرا که برخی از غذاها روی عملکرد غده تیروئید تاثیر منفی میگذارند.
وقتی غذا دشمن میشود
هورمون کنترلکننده عملکرد غده تیروئید در بدن افرادی که به کمکاری تیروئید مبتلا هستند به اندازه کافی ترشح و تولید نمیشود و به همین دلیل نوع تغذیه و رژیم غذایی بر بهبود یا تشدید روند بیماری این افراد تاثیرگذار است. مبتلایان به کمکاری تیروئید نباید انواع کلم را به شکل خام مصرف کنند. همچنین مصرف اسفناج، شلغم، سویا و بادامزمینی هم به آنها توصیه نمیشود. برخی میوهها مثل گلابی و هلو باعث کاهش عملکرد غده تیروئید میشود. مصرف روغن کلزا و کانولا هم برای افراد مبتلا به اختلال کمکاری تیروئید مضر است.
گیاه درمانی
شما باید علاوه بر کنترل وضعیت غده تیروئید و کاهش وزن، به فکر کاهش و کنترل چربی خون نیز باشید. به همین دلیل مصرف غذاهای سرخ کردنی را به طور کل کنار بگذارید و غذاها را به شیوه بخارپز و کبابپز تهیه و مصرف کنید. تا حد امکان میتوانید چربیهای گوشت قرمز و پوست مرغ را کاملا جدا کنید. مصرف خامه، کره و چربیهای حیوانی را به حداقل ممکن برسانید و برای کاهش وزن هم مصرف قند مثل شیرینی و شکلات را متوقف کنید. برای کاهش چربی خون بهتر است از اسپرزه، آویشن، شنبلیله، سیر، پیاز، جو، جعفری و گریپ فروت استفاده کنید و در نهایت اینکه استفاده از روغن زیتون هم توصیه میشود.
آداب نمکخواری
استفاده از نمک باعث افزایش فشار خون میشود ولی اگر با مشکل فشار خون مواجه نیستید باید به چند نکته درباره نمک توجه کنید؛ اول اینکه نمک ید دار را در پایان پخت غذا به میزان کم به غذا اضافه کنید. دوم اینکه نمک یددار را در معرض نور قرار ندهید؛ چرا که ید آن از بین میرود.
خوراکیهای مجاز
استفاده از ویتامینهای خانواده B رابطه مستقیمی با کنترل تولید هورمون مرتبط با تیروئید و بهبود عملکرد آن دارد. به همین دلیل پیشنهاد میشود از مکمل حاوی ویتامینهای خانواده B استفاده کنید. ویتامین C هم برای افراد مبتلا به کم کاری تیروئید مفید است.
در نتیجه استفاده از سبزیجات با رنگ سبز تیره مثل اسفناج تیره و نارنجی مانند هویج و فلفل دلمهای میتواند به تامین این ویتامین کمک کند. به غیر از مواد یادشده که منع غذایی دارند (که کمی قبلتر درباره آن حرف زدیم) میتوانید از انواع میوهها و سبزیها به صورت خام استفاده کنید. ویتامین E مورد نیاز بدن را از غلات و مغزها تامین کنید. البته یادتان نرود که مصرف بادام زمینی مضر است. مصرف گوشت مرغ و ماهی (گوشت سفید) توصیه میشود. به طور کلی افرادی که به کم کاری تیروئید مبتلا هستند باید مواد مورد نیاز بدن را با یک رژیم اصولی تامین کنند. بدن را با یک رژیم اصولی تامین کنند.
از تو حرکت
تاثیر ورزش در بهبود عملکرد بدن انکارناپذیر است. به همین دلیل برای پایین آمدن وزن و بهبود عملکرد غده تیروئید ورزش ضروری است. مشورت با پزشک، مصرف دارو و در صورت نیاز رعایت رژیم غذایی صحیح (کم کردن وزن) و ورزش میتواند در بهبود عملکرد غده تیروئید موثر باشد.
· علایم کم کاری تیروئید در بزرگسالان و کودکان
هیپو تیروئیدی یا کم کاری تیروئید (غدد تیروئید کم فعال) زمانی اتفاق می افتد که غده تیروئید میزان هورمون تیروئید کمتر از حد طبیعی تولید کند. نتیجه این اتفاق کاهش بسیاری از فعالیتهای بدن است. گرچه کم کاری تیروئید می تواند موقتی باشد، ولی معمولاً یک وضعیت دائمی است. برخی مطالعات نشان می دهند که ۱۰ درصد زنان و ۳ درصد مردان کم کاری تیروئید دارند. هیپوتیروئیدسیم حالتی است که با پیشرفت کند کم کاری تیروئیدی مشخص میشود. و در انواع مختلف دسته بندی میشود. نوع اولیه : نوع ثانویه : نوع ثالثیه : وجود هیپوتیروئیدی از زمان تولد را کرتینیسم گویند. مادر نیز ممکن است دچار کم کاری تیروئیدی باشد. تیروئیدیت اتوایمیون (تیروئیدیت هاشیموتو) شایعترین کم کاری تیروئید در بالغین است که غده تیروئید توسط سیستم ایمنی بدن مورد تهاجم قرار میگیرد. کم کاری تیروئید در مبتلایان به پرکاری تیروئید که توسط ید رادیواکتیو ، جراحی یا داروهای ضد تیروئیدی درمان شدهاند نیز مشاهده میشود. علائم کم کاری غده تیروئید علائم کم کاری غده تیروئید بسیار کند و در طول ماهها و حتی سالها بروز می کند. در مراحل ابتدایی ممکن است علائم کمی بروز کند چرا که بدن توانایی جبران نسبی غده تیروئید از کار افتاده را با افزایش تحریک آن دارد. این مسئله بسیار شبیه فشار دادن پدال گاز برای حرکت با سرعت قبلی در وقتی که ماشین از تپه بالا می رود است. به هرحال به دلیل آنکه تولید هورمون تیروئید کاهش یافته و متابولیسم بدن کند شده است نشانه های مختلفی می تواند بروز کند. مهمترین علائم این اختلال عبارتند از: ۱- خشکی پوست سایر علائم این بیماری که چندان رایج نیست عبارتند از: ۱- بزرگ شدن غده تیروئید معمولا شدت بروز علائم بستگی به سن، مدت ابتلا به بیماری و شدت آن دارد. بعضی مواقع علائم به قدری ضعیف و جزئی است که به آن توجه نمی شود. علائم کم کاری غده تیروئید در دوران بارداری و بعد از آن عبارتند از خستگی، کاهش وزن، سرگیجه، افسردگی و مشکلات تمرکز و حافظه و در بعضی زنان غده تیروئید در جلو گردن متورم می شود(غمباد). بدلیل تنوع علائم این بیماری، بعضی مواقع با افسردگی اشتباه می شود به خصوص در دوران بارداری و بعد از آن.در افراد مسن این بیماری با آلزایمر ، اختلال مشاعر و سایر مشکلات ادراکی اشتباه می شود. علائم کم کاری غده تیروئید در نوزادان ، بچه ها و نوجوانان اگر چه وقوع این اختلال در این رده های سنی بسیار نادر است، مهم ترین علائم آن عبارتند از عدم اشتها به غذا و یا انسداد و خفگی ناشی از غذا، پوست خشک و فلس مانند، مشکلات رفتاری و تغییر در عملکرد مدرسه، فزایش وزن علی رقم رشد کند، تاخیر در بلوغ. این نوجوانان اغلب بسیار جوان تر از سن شان به نظر می رسند. هیپوتیروئیدی چگونه تشخیص داده می شود؟ به گزارش خبرنگار سایت پزشکان بدون مرز ، نشانه های مشخص کننده و علائم فیزیکی که می توانند به وسیله یک پزشک تشخیص داده شوند می توانند نشانه ای از هیپوتیروئیدی باشند. اما به هر حال این وضعیت می تواند بسیار کند پیش برود تا جایی که بسیاری از بیماران متوجه نمی شوند که بدنشان تغییر کرده است و بنابراین انجام تستهای آزمایشگاهی به شدت برای تأیید تشخیص و تعیین علت هیپوتیروئیدی اهمیت دارد. آزمایش هورمون تحریک کننده تیروئید (TSH) سطح افزایش یافته هورمون TSH در خون تقریباً یک نشانگر دقیق از هیپو تیروئیدی اولیه (غیر هیپوفیزی). تولید این هورمون هیپوفیزی زمانی که تولید هورمون غده تیروئید حتی به میزان جزیی کم شده باشد افزایش می یابد. سایر آزمایشات T4 آزاد (تیروکسین) هورمون تیروئید فعال در خون. بسیار مهم است که به خاطر داشته باشید که در خون افراد طبیعی دامنه ای از هورمون T4 درست مثل دامنه قد و وزن وجود دارد که محدوده طبیعی تلقی می شود و مقدار هورمون تیروئید برای جمعیت عمومی امکان دارد که برای یک فرد خاص مناسب نباشد. پادتن های ضد تیروئید ? احتمال وجود التهاب تیروئید خود ایمنی را که می تواند عامل هیپوتیروئیدی باشد نشان می دهند. یک پزشک عمومی می تواند تشخیص هیپوتیروئیدی را بگذارد اما غالباً به کمک یک متخصص غدد، پزشکی که در بیماریهای تیروئید تخصص دارد، نیاز می شود. |
با تشکر
شنبه 91/10/16
درباره ارزش معنوی و عظمت روحانی آیةالکرسی روایات بسیاری از رسول اکرم ص و ائمه طاهرین علیهمالسلام برای مزید اطلاع به بعضی از آنها اشاره میشود. 1ـ بزرگترین آیه در قرآن عن رسول اللّه ص اَنَّه قالَ: «اِنّ اَعْظَمَ آیةٍ فِی الْقُرْآنِ آیةُ الْکُرْسیّ»ترجمه: از پیامبر اسلام ص سلم نقل شده است که فرمودند: بدرستیکه بزرگترین آیه در قرآن آیةالکرسی میباشد. 2 ـ گنج آسمانی عَنْ عَلِیٍ علیهالسلام اَنَّهُ قالَ: «لَوْ تَعْلَمُونَ مافیها لَما تَرَکْتُمُوها عَلی حالٍ اِنَّ رسولَ اللّهِ6 قال: اُعْطیتُ آیةَ الکرسیِّ مِن کَنْزِ تَحْتِ الْعَرْشِ لَم یُؤتَها نَبِیٌّ قَبْلی» علی علیهالسلام فرمودند: اگر از آثار معنوی این آیه شریفه آگاه میبودید در هیچ حالی، آنرا ترک نمیکردید پیغمبر اکرم صلی الله علیه وآله فرمود: آیةالکرسی از گنجینهای در زیر عرش به من عطا شده است و قبل از من به هیچ پیغمبری چنین عطائی نشده است. 3 ـ آیةالکرسی سیّد سوره بقره عَنْ عَلِیٍ علیهالسلام قال: «سَمِعْتُ رَسُولَ اللّهِ ص یَقُولُ یا عَلِیّ…سَیِّدُ الْکَلامِ الْقُرْآنُ وَسَیِّدُ الْقُرْآنِ الْبَقَرَةُ وسَیِّدُ الْبَقَرَةِ آیَةُ الْکُرْسِیّ یا عَلِیُّ اَنَّ فیها لَخَمْسینَ کَلِمَةً فی کُلِّ کَلِمَةٍ خَمْسَونَ بَرَکَةً» رسول اکرم ص ضمن حدیثی به علی علیهالسلام فرمود: قرآن کلام برتر و بزرگ است و سوره بقره سد قرآن و آیةالکرسی سید بقره است سپس فرمود: در آیةالکرسی پنجاه کلمه است و در هر کلمه پنجاه برکت و خیر وجود دارد. 4ـ اثر خواندن آیةالکرسی در هر صبح هر کس صبح یک مرتبه آیةالکرسی را بخواند خداوند متعال یک ملک مُوَکِّل فرماید که تا شام او را از بلیّات محافظت کند و چون دو مرتبه بخواند دو ملک مُوَکِّل فرماید و چون سه مرتبه بخواند سه ملک مأمور فرماید و چون چهار بار بخواند چهار ملک موکل فرماید که او را از بلیّات نگاهدارند تا شام و چون پنج مرتبه بخواند خطاب شود که واگذارید او را که من خودم نگاهداری مینمایم همچنین اگر شام قرائت نماید تا صبح از بلاها محفوظ میماند. 5 ـ ثواب آیةالکرسی در نماز مستحبی قال ابو عبداللّه علیهالسلام : «مَنْ قَرَأَ قل هُوَ اللّهُ اَحَدٌ وَاِنّا اَنْزَلْناهُ فی لَیْلَةِ الْقَدْرِ وَآیَةَ الکُرْسیِّ فی کُلِّ رَکْعَةٍ مِنْ تَطّوُّعِهِ فَقَدْ فَتَحَ اللّهُ لَهُ بِاَفْضَلِ اَعْمالِ الاْدَمیّینَ اِلاّ مَنْ اَشْبَهَهُ فَزادَ عَلَیْهِ»امام صادق علیهالسلام فرمود: هر کس در هر رکعت از نماز مستحب خود سوره قل هو اللّه احد وانا انزلناه و آیة الکرسی را بخواند خداوند او را موفق به افضل اعمال انسانها نموده است. مگر آن کسی که شبیه او کند و از او زیادتر بخواند. 6 ـ آیة الکرسی برتر قرآن شریف عن الصّادِقَ علیهالسلام قال: «اِنَّ لَکُلِّ شیءٍ ذِرْوَةٌ وَذِرْوَةُ الْقُرْآنِ آیَةُ الکُرْسِیِّ امام صادق علیهالسلام فرمودند: برای هر چیز فرد برتر و نقطه اعلا وجود دارد و آیة الکرسی اعلا و برتر قرآن شریف است. «فضیلت آیت الکرسی را میدانید ؟ در دائرة المعارف تشییع 1 درباره«آیه الکرسی» آمده است: در قرآن مجید، دو آیه هست که احادیث بسیاری در بیان عظمت آنها از رسول اکرم (صلی الله علیه و آ له) و ائمه اطهار وارد شده است، این دو آیه عبارتند از: آیه نور و آیة الکرسی. ابوالفتوح رازی مینویسد: ابی بن کعب گفت: رسول خدا(صلی الله علیه و آ له) پرسید: کدام آیت در کتاب خدا عظیمتر است یا ابا المنذر؟ من گفتم: خدا و رسول او اعلماند، دوباره پرسید تا سه بار، من گفتم: خدا و پیغمبرش اعلماند، در آخرین مرتبه گفتم: آیتالکرسی؟ رسول اکرم(صلی الله علیه وآله) دست بر سینه من نهاد و گفت: «هنیئاً لک یا ابا المنذر». نیز مینویسد: امام علی (علیهالسلام) از رسول اکرم (صلی الله علیه وآله) نقل کرده است: قرآن والاترین کلامهاست و سوره بقره، سرور قرآن و آیة الکرسی سرور سوره بقره. در آیة الکرسی پنجاه کلمه است و در هر کلمه پنجاه برکت. ملاصدرا در مقدمه تفسیری که درباره آیة الکرسی نوشته خبری به این مضمون نقل میکند که اسم اعظم الهی در آیة الکرسی و اوّل سوره آل عمران است، ملاّ فتح اللّه کاشانی بیست حدیث در فضیلت آیه الکرسی نقل میکند از جمله مینویسد: امیرالمؤمنین (علیهالسلام) روایت کرده که رسول اکرم(صلی الله علیه وآله) را دیدم که بر بالای منبر فرمود: هر که آیة الکرسی را در عقب هر نماز واجب بخواند هیچ چیز او را از بهشت منع نکند و بر این مواظبت نکند مگر صدّیقی یا عابدی. «کرسی» به تعبیر قرآن مجید، کما بیش مانند عرش است به این معنا که هر دو، دو معنی دارند: یکی تخت و سریر و دیگری علم و عظمت و قدرت الهی و کرسی در آیه الکرسی به همین معنای اخیر است.
«آیة الکرسی» آیه 255 سوره بقره است که اوّل آن «اللّه لا اله الاّ هو…» و آخر آن«و هو العلی العظیم» میباشد، ولی در قرون اخیر دو آیه بعدی را که از «لا اکراه فی الدین … » شروع و به «هم فیها خالدون» ختم میشود را جزو آن گرفتهاند؛ امّا چون در احادیث اشاره به «پنجاه کلمه» و «یکصد و هفتاد حرف» شده، نیز با توجّه به اینکه «کرسی» در همان آیه 255 سوره بقره آمده و معنای این دو آیه موقوف بر هم نیست؛ لذا صحیح آن است که همان آیه را به تنهایی آیة الکرسی به حساب آوریم. در بحارالانوار هم در حدیثی که از امالی شیخ طوسی نقل میکند، تصریح دارد که حضرت علی(علیهالسلام) آیة الکرسی را از «الله لا اله …» آغاز و به «هو العلی العظیم» ختم کرد. علامه طباطبایی در جلد دوم تفسیر المیزان درباره آیه الکرسی میفرماید: آیة الکرسی،از صدر اسلام مشهور بوده، در زمان رسول خدا (صلی الله علیه وآله) و حتی از زبان آن جناب به این نام بیان میشد، همچنان که این نامگذاری در روایات وارده از آن جناب و از اهل بیت ـ علیهم السلام ـ و از صحابه به چشم میخورد و این احترام،بدون جهت نبوده، بلکه به خاطر معارف دقیق و لطیفی است که در این آیه آمده و آن عبارت است از: توحید خالصی که جمله «اللّه لا اله الا هو…» بر آن دلالت دارد و همچنین «قیمومیت مطلقهای» که در آن آمده و ….«المیزان» واژه «کرسی» را این گونه معنا میکند: کرسی از ماده(ک ـ ر ـ س) گرفته شده که به معنای وصل کردن اجزای ساختمان است و اگر تخت را کرسی خواندهاند به این جهت بوده که اجزای آن به دست نجّار ـ اگر چوبی باشد ـ و بسیاری از مواقع این کلمه را کنایه از مُلک و سلطنت میگیرند و میگویند: فلانی از کرسی نشینان است، یعنی او قدرت وسیع دارد و منطقه تحت نفوذ او گسترده است. در کتاب قاموس قرآن ـ که فرهنگ واژههای قرآنی است ـ درباره آیه الکرسی آمده است: آیه 255 سوره بقره مشهور به آیة الکرسی است و از صدر اسلام، حتی در زمان رسول اکرم (صلی الله علیه وآله) چنان که از روایات شیعه و سنی برمیآید به این نام معروف شده است، این آیه، توحید خالص و قدرت و قیمومیت خداوند را در جهان به بهترین وجهی روشن و بیان میکند، توجّه به الفاظ و معانی آن از توضیح بیشتر بینیاز میکند و چون دارای این مقام و عظمت است؛ لذا درباره حفظ و خواندن و توجّه به معانی آن بیشتر توجّه شده و فضائلی درباره آن نقل گردیده است.
احادیثی درباره فضیلت آیة الکرسی امام صادق (علیهالسلام) فرمود: برای هر چیزی اوجی میباشد و اوج قرآن، آیه الکرسی است، هر که یک بار آن را بخواند خداوند هزار ناگواری، از ناگواریهای دنیا و هزار ناگواری از ناگواریهای آخرت را از او بگرداند که آسانترین ناگواری دنیا، فقر، و سهلترین ناگواری آخرت، عذاب قبر است و من به امید رسیدن به آن مقام آن را میخوانم.همچنین آمده است که شیخ طوسی در کتاب آمالی خود آورده که گفته است: راوی میگوید از حضرت علی (علیهالسلام) شنیدم که میفرمود: باور نمیکنم که کسی اسلام را فهمیده و یا در اسلام متولد شده باشد و سیاهی شب را به صبح پیوند زند و این آیه را نخواند، عرض کردم منظور از سیاهی شب چیست؟ فرمود: یعنی نیمه شب، آن گاه فرمود: اگر بدانید این آیه چیست و یا در این آیه چیست، در هیچ حالی آن را ترک نخواهید کرد. برترین آیه اباذر در جلسهای از پیامبر اکرم (صلی الله علیه وآله) پرسید: برترین و فاضلترین آیهای که بر شما نازل شده است کدام است؟ پیامبر اکرم (صلی الله علیه وآله) فرمودند: آیة الکرسی! زیرا در آن آیه کریمه، کلمه شریفه: «حی، قیوم» ذکر شده است. اگر چه سوره «فاتحة الکتاب» افضل سورهها و «عصاره قرآن» است؛ ولی این منافات ندارد که «آیة الکرسی» افضل آیهها باشد، زیرا یکی مربوط به سوره است و دیگری مربوط به آیه.
خواندن آیة الکرسی بعداز نماز پیامبر فرمودند: هر کس آیة الکرسی را بعد از نماز بخواند هفت آسمان شکافته گردد و به هم نیاید تا خداوند متعال به سوی خواننده آیة الکرسی نظر رحمت افکند و فرشته ای را بر انگیزد که از آن زمان تا فردای آن کارهای خوبش را بنویسد و کارهای بدش را محو کند. رسول اکرم (صلی الله علیه وآله) فرمود: یا علی بر تو باد به خواندن آیه الکرسی بعد از هر نماز واجب. زیرا به غیر از پیغمبر و صدیق و شهید کسی به خواندن آن بعد از هر نماز محافظت نمی کند و هر کس بعد از هر نماز آیة الکرسی را بخواند به جز خداوند متعال کسی او را قبض روح نمی کند و مانند کسی باشد که همراه پیامبران خدا جهاد کرده تا شهید شده است و فرمود: بعد از مرگ بلا فاصله داخل بهشت می شود و به جز انسان صدیق و عابد کسی بر خواندن آیة الکرسی مواظبت نمی کند. در روایتی از امام باقر علیه السلام آمده است: ” هر کس آیة الکرسی را بعد از هر نماز بخواند از فقر و بیچارگی در امان شود و رزق او وسعت یابد و خداوند به او از فضل خودش مال زیادی بخشد.” رسول اکرم فرمودند : هر کس آیة الکرسی را بعد از هر نماز واجب بخواند نمازش قبول درگاه حق می گردد و در امان خدا باشد و خداوند او را از بلاها و گناهان نگه دارد. خداوند به موسی بن عمران وحی فرمود: کسی که بعد از نماز واجبش آیة الکرسی بخواند خداوند متعال به او قلب شاکرین - اجر انبیا و عمل صدیقین را عطا فرماید و چیزی جز مرگ از داخل شدن او به بهشت جلوگیری نمی نماید. مداومت نمی نماید به آن مگر پیامبر یا صدیق یا کسی که از او راضی شده ام و یا شخصی که شهادت را روزی او می نمایم. |
پنجشنبه 91/10/14
آفتاب: اینک قریب چهل روز از غروب غم فزای شهادت شقایقها میگذرد؛ و اینک از صدای نحص شلاق خزان بر پیكر آلالهها، اربعینی میگذرد و اسارت، سیلی، غربت، فریاد و بیدارگری سهم حاملان پیغام قاصدک های عترت و عظمت شد. از آن روز تا امروز چهل روز در سوگ ابرمردی نشستیم كه حیات اسلام مدیون رگهای پاره پاره اوست. قصه سر و نیزه، قصه لبهای خونین و قرآن، قصه سیلی و صورت گلگون كودک غمگین و تمام حقیقت هایی كه هر سال از پرده چشمان ما می گذرد را شنیده ایم. اربعینی با دختر كوچک حسین (ع) مهر را در آغوش گرفتیم، ناله زدیم، درد دلها گفتیم و شكوهها روانه كردیم. اربعینی از عمق جان، فریاد یا حسین كشیدیم، بر سینه زدیم و خنده را حرام كردیم. کربلا؛ این خارستان خشک و بیآب، دریای انسانیت و کمال است، اقیانوس بی کرانهای است که در آن گوهر همه عظمتها و خوبیها به رنگ مظلومیت، یافتنی است؛ اما غواص قهار میطلبد. و هر کدام به فراخور حالمان از کربلا، محرم، عاشورا و اربعین، برداشتی داریم و بر اساس آن قضاوتی …. در زیارت اربعین پیرامون فلسفه آن آمده است: و بذل مهجته فیک لیستنقذ عبادک عن الجهاله و حیرهالظلاله: حسین علیه السلام خون قلبش را به آستان الهی هدیه داد تا بندگان را از ظلمت جهل و نادانی و حیرت گمراهی رهایی بخشد. و شیعه همیشه و در تمامى روزهاى سوگوارى حضرت سیدالشهداء علیه السلام و از آن جمله روز اربعین آن حضرت، در زیارت و اقامه ماتم و عزادارى كوتاهى نكرده و از اینجاست كه امام حسن عسكرى علیهالسلام زیارت اربعین را از علایم ایمان شمرده است. آرى، تنها زیارت اربعین سیدالشهداء علیه السلام است كه مؤمن خالص را از دیگران تمیز مىدهد، و دوستان اهل بیت علیهم السلام را از غیر آنان جدا مى كند. و مؤمن واقعى كسى است كه نگذارد آثار نهضت حسین علیه السلام فراموش شود و در قدردانى و شركت در هدف آن حضرت كوتاهى نورزد. پیروان و دوستان امام حسین علیه السلام امیدوارند تا از این طریق مشمول این حدیث نبوى شوند كه جابر بن عبدالله انصارى - از صحابه رسول خداصلى الله علیه و آله و سلم و نخستین زائر قبر حضرت اباعبدالله در اولین اربعین سیدالشهداء روایت كرده است: «كسى كه قومى را دوست دارد با آنها محشور مى شود و كسى كه عمل قومى را دوست دارد با ایشان شریک مىباشد». دلهایمان بیتاب سالار شهیدان، و چشمانمان بر مظلومانه ترین شهادت تاریخ همواره درخشان و بارانی باد.
پنجشنبه 91/08/25
DefSemiHidden="true” DefQFormat="false” DefPriority="99″
LatentStyleCount="267″>
Nasim; color: #943634; mso-themecolor: accent2; mso-themeshade: 191; mso-bidi-language: FA;” lang="FA">شب اول: براي اين شب چند نماز است اول: صد ركعت –در هر ركعت حمد وتوحيد بخواند. دوم: دو ركعت: در هر ركعت حمد و يازده توحيد و روايت است از رسول خدا كه هر كه در اين شب اين دو ركعت نماز را به جا آورد و صبحش را كه اول سال است روزه بدارد مثل: كسي است كه تمام سال را مداومت به خير كرده و در آن سال محفوظ باشد و اگربميرد به بهشت برود.
روز اول: بدان كه اول محرم اول سال است و در آن دو عمل وارد است : اول-روزه است. دوم: از حضرت رضا«ع» منقول است كه حضرت رسول خدا«ص» روز اول محرم دو ركعت نماز كرد وچون فارغ مي شد دستها را بلند مي كرد و اين دعا را سه دفعه مي خواند« اللهم أنتَ إلا له القديم و….» رجوع به مفاتيح الجنان اعمال ماه محرم شيخ طوسي فرموده: كه مستحب است روزة دهه اول محرم و لكن روز عاشورا را امساك نمايند از طعام و شراب تا بعد از عصر آن وقت مقداري تربت تناول نمايند.
روز سوم: روزي است كه حضرت يوسف از زندان بيرون رانده شد وهركه در اين روز روزه بگيرد خداي متعال براي او كارهاي مشكل را برطرف كند.
شب دهم: شب عاشورا در اين شب اعمال زيادي وارد شده از جمله: هر چه مي تواند بر پيامبر«ص» و آلش صلوات بفرستد و بر دشمنان ايشان لعن بفرستد. إحياء در اين شب روايت كرده كه مثل آن است كه عبادت كرده باشد و به عبادت جميع ملائكه و عبادت در آن مقابل هفتاد سال است.روز دهم: روز شهادت آقا ابا عبدالله «ع» روز مصيبت و حزن ائمه اطهار و شيعيان ايشان است و شايسته است كه شيعيان در اين روز مشغول كاري از مارهاي دنيا گردند و از براي خانه خود چيزي ذخيره نكنند و مشغول گريه و نوحه و مصيبت باشند و تعزيت حضرت امام حسين«ع» را اقامه نمايند و به ماتم اشتغال نمايند به نحوي كه در ماتم عزيزترين اولاد و اقارب خود اشتغال نمايند و زيارت كنند آن حضرت را به زيارت عاشورا وبعد از اين لعن و نفرين بر قاتلان آن حضرت.خواندن هزار
مرتبه توحيد در اين روز فضيلت دارد سايشته است شيعيان در اين روز امساك كنند از خوردن و آشاميدن بي آنكه قصد روزه كند و در آخر روز بعد از عصر افطار كنند به غذايي كه اهل مصيبت مي خوردند مثل ماست و شير و امثال آنها نه مثل غذاهاي لذيذه و آنكه جامه هاي پاكيزه بپوشند و بندها را بگشايند و آستين ها را بالا كنند و به هيئت صاحبان مصيبت و علامه مجلسي«ره» فرموده بهتر است روز نهم و دهم را روزه ندارند زيرا كه بني اميه در اين روز براي بركت و شماتت بر قتل آن حضرت روزه مي داشتند احاديث زيادي از اهل بيت در مزمت روزه اين دو روز خصوصاً روز عاشورا وارد شده است.در اين روز هزار بار بر قاتلان آن حضرت لعن كند(«اللهم العن قتله الحسين«ع»)
اعمال ماه صفر
بدان كه اين ماه معروف است به نحوست است و براي دفع نحوست هيچ چيز بهتر از تصدق وادعيه واستعاذات وارده نيست و اگر كسي بخواهد محفوظ بماند از بلاهاي نازله در اين ماه در هر روز ده مرتبه بخواند يا شديدالقوي يا شديدالمحال و… در اعمال ماه صفر رجوع به مفاتيح شود. روز سوم اين ماه مستحب است در اين روز دو ركعت نماز است كه در ركعت اول: حمد وسوره فتح و در ركعت دوم: حمد و توحيد بعد از سلام صد مرتبه صلوات و صد مرتبه «اللهم العن آل ابي سفيان » صد مرتبه استغفار- پس حاجت خود را بخواهد. روز بيستم اين ماه: روز اربعين است و مستحب است زيارت اربعين خواندن وانگشتر در دست راست كردن- پيشاني بر سجده گذاشتن- بسم الله را بلند گفتن است. روز بيست و هشتم: روز وفات خاتم الانبياء است. روز آخر اين ماه شهادت امام رضا«ع» واقع شده است با انگور مسموم.
با تشکر
پنجشنبه 91/08/25
DefSemiHidden="true” DefQFormat="false” DefPriority="99″
LatentStyleCount="267″>
le="mso-margin-top-alt: auto; mso-margin-bottom-alt: auto; text-align: justify; line-height: normal; direction: rtl; unicode-bidi: embed;” dir="RTL">یکی از دلائل قیام امام حسین(علیه السلام) و قبول شهادت با آن همه مصیبت عظمٰی، هدایت و ارشاد بشریت از جهالت، ضلالت، گمراهی، گناه و معصیت بود که در زیارت آن حضرت(علیه السلام) به این نکته مهم و اساسی اشاره میکنیم و میگوییم: {وَبَذَلَ مُهْجَتَهُ فيك حَتَّى اسْتَنْقَذَ عِبادَكَ مِنَ الْجَهالَةِ، وَحَيرَةِ الضَّلالَةِ}
«و امام حسین(علیه السلام) جان خویش را در راه تو فدا نمود تا بندگانت را از نادانی و سرگردانی و گمراهی نجات دهد». (مفاتیح الجنان زیارت اربعین) بنابراین یکی از مهمترین اهداف برپایی مجالس ابا عبدالله الحسین(علیه السلام) به طور قطع کسب معرفت شرکت کنندگان است و برگزار کنندگان چنین مجالس نورانی و با برکت، باید در این خصوص برنامهریزی نمایند، چرا که مسئولیت سنگینی بر عهده آنها نهاده شده و توفیق بزرگی را نصیب خود نمودهاند. پس سزاوار است از این توفیق الهی بهترین استفاده را نموده و شرکت کنندگان در این مجالس و عزاداران امام حسین(علیه السلام) را به سر سفره، معرفت و کسب فیض بیشتر بنشانند، این امر به طور قطع و یقین با تشکیل مجالس سخنرانی میسّر خواهد شد.
اهمیت سخنرانی
از نظر اسلام سخنرانی، موعظه، خطبهخوانی اهمیت فراوانی دارد و سیره چهارده معصوم(علیهم السلام) بر این امر استوار بوده و هر کجا که موقعیت را مناسب دیدهاند به ایراد سخنرانی و موعظه ونصیحت خلق الله برآمدهاند، سخنرانیهای مهم و خطبههای دلنشین پیامبر خدا(صلی الله علیه و آله)، امیرالمومنین علی(علیه السلام)، حضرت فاطمه زهراء(علیها السلام) و دیگر امامان معصوم(علیهم السلام) گوای این مطلب است. حتی امام حسین(علیه السلام) نیز از ابتدای قیام و برپایی نهضت خویش تا آخرین لحظات در هر منزل و سرزمین و هر موقعیت مناسب به ایراد خطبه و سخنرانی میپرداختند تا جمعیت بیشتری را هدایت نموده و اتمام حجتی بر دشمنان خویش داشته باشند. سخنرانی آن قدر اهمیت دارد که شارع مقدس اسلام دو رکعت از نماز ظهر جمعه را به خاطر آن حذف نموده است. و لذا نماز ظهر جمعه برای کسانی که در نماز جمعه شرکت میکنند به خاطر دو خطبه کوتاه که قبل از آن ایراد میشود از چهار رکعت به دو رکعت تقلیل یافته است. حضرت علی(علیه السلام) در این خصوص میفرمایند: «لا کلام و الامام خطب ولاالتفات الا کما يحل في الصلاة و انما جعلت الجمعه رکعتين من أجل الخطبتين جعلتا مکان الرکعتين الا خيرتين فهي صلاة حتي ننزل الامام»
وقتی امام جمعه خطبه میخواند، نباید صحبت کرد و روی برگرداندن به چپ و راست و پشت سر جایز نیست مگر به همان اندازه که در نماز جایز است، چرا که نماز جمعه به خاطر همان دو سخنرانی دو رکعت شده و آن خطبه بجای دو رکعت آخر نماز حساب میشود، پس این خطبهها به منزله نماز است تا امام جمعه از منبر فرود آید (من لایحضره الفقیه، ج 2، ص 86، حدیث 1230)
سخنرانی و سینهزنی
بنابراین با توجه به اهمیت سخنرانی و کم نمودن دو رکعت نماز به خاطر آن سزاوار است قسمتی از برنامههای مجالس در تمامی مساجد و حسینهها وهیئات مذهبی به سخنرانی و کسب معرفت اختصاص یابد و در کنار آن به عزاداری، و سینهزنی، و مرثیهخوانی پرداخته شود. تا از فلسفه نهضت امام حسین(علیه السلام) و علل قیام آن بزرگوار و شناخت شخصیت و جایگاه امام معصوم(علیه السلام) در جهان و با عبرت از حادثه خونبار عاشورا از تکرار چنین حادثه دلخراش جلوگیری نمایند و به هنگام ظهور آخرین بازمانده خاندان رسالت حضرت مهدی(عجل الله تعالی الشریف) موعود بهتر و بیشتر ادای وظیفه نمایند ان شاء الله
نتیجه دوری از مجالس علماء
حضرت زین العابدین امام سجاد(علیه السلام) در مناجاتهای سحرهای مبارک رمضان دوری از مجالس علمای ربانی را باعث خواری و ذلت انسان میداند و خطاب به خداوند متعال میفرماید: «سيدي لعلک عن بابک طردتني و عن خدمتک نحيتني… اولعلک فقدتني من مجالس العلماء فخذلتني…» (مفاتیح الجنان، اعمال سحرهای ماه مبارک رمضان ابوحمزه ثمالی) ای سید و مولای من گویا مرا از درگاه لطف و رحمت خود راندهای و از خدمت خود دورم ساختهای… و یا شاید مرا در مجالس علماء نیافتی پس در نتیجه به خواری و خذلانم انداختی؟
با تشکر